De aard­bodem wordt vervloekt

De aard­bodem wordt vervloekt

Door dr. K.D Goverts

 “Die zal Ik vloeken’ {Gen.12:3}. Chourequi vertaalt: te schande maken. Allen die jou kleineren, zal Ik te schande maken. Die worden, om zo te zeggen, in hun hemd gezet.

De aard­bodem wordt vervloekt
In Genesis 3 lezen we, dat de aard­bodem vervloekt wordt. Hier zit je met een heel ander beeld. Eigenlijk wordt dat pas in verband met Kaïn ge­zegd in Genesis 4. Gòd vervloekt de aardbodem niet. God stelt het feit vast, dat die aard­bodem vervloekt is. Dat is dus heel iets anders, dan dat Hij er een vloek op zou gaan leggen. Met die aardbodem speelt eigen­lijk iets heel anders. In Genesis 3 staat dus, dat die aarde doorns en distels zal voortbrengen. Dat is eigenlijk niet zozeer een vloek, je zou haast zeggen: dat is een noodzakelijke ontwikkeling. In het zweet van uw aanschijn zult gij uw brood eten. Nou is dat laatste niet zo on­gezond, zwoegen kan niet altijd kwaad. Erich Fromm heeft hierop gewezen: je ziet hier, dat de mens door di­verse stadia heengaat. Eerst het stadium, dat hij gewoon de vruch­ten van de bomen kan plukken. En dan een stadium, waar­in hij moeite moet doen. Moeite is het sleutelwoord, dat daar tel­kens voorkomt. Zo ook: ‘Met moeite zult gij kinderen baren’. Het is als het ware een noodzakelijk proces. Net als bij een kind: het kind plukt de vruchten van de ouders. In eerste instantie hoeft het kind daar geen moeite voor te doen. De ouders zorgen, dat er eten op tafel komt. Maar op latere leeftijd zal het kind zelf de kost moeten gaan verdienen. Dat kun je geen vloek noe­men.

Vloeken en spuwen
In het Hebreeuwse woord voor vloeken zit nog iets anders: ‘arar. Dat woord hangt ergens nog samen met het woord speeksel. Iets vervloe­ken is dan eigenlijk: erop spuwen. Dan zie je tegelijk, dat daar nog een dub­bele bodem in zit. Jezus gebruikt op een gege­ven ogenblik bij een gene­zing ook speeksel, dat Hij op de ogen van die blinde doet. En dan zegt Hij: ga je nu maar wassen. In dat woord speeksel zit dus een ne­ga­tief en een positief element. Speeksel kan dus ook tot leven zijn. Speek­sel kan dus ook beeld zijn van genezing. Het is dus: ergens doorheen tot leven komen. Het probleem van ons wes­­terse denken is vaak, dat we aan zo’n woord maar één be­tekenis toe­kennen. Maar al die extra en diepere dimensies van zo’n woord zijn dan verdwe­nen. Dan maak je de Bijbel tot een soort ‘platteland’. Dan worden we allemaal ‘platlanders’. Dan zijn er geen hoog­ten en diepten meer. Het wordt allemaal geëga­li­seerd. Aan die oorspron­ke­lijke woorden zitten vaak verschillende kanten, het zijn als het ware prisma’s. Degenen, die Abram dus kleineren, worden op hun plaats gezet, die wor­­den tot de orde geroepen.

Zo heeft dat speeksel dus een dubbele betekenis. Ook dat speek­sel is weer tot leven, levenverwekkend. Door de dood heen tot het leven. In Genesis 12:3 zien we dus een chiasme: