De handen zijn Esaus handen, maar de stem is Jakobs stem
Door dr. K.D Goverts
Die Psalmdichter spreekt namens Israël. En Israël spreekt namens de volkeren. Je kunt ook zeggen: Israël spreekt namens de hele schepping. God zegt als het ware tegen Israël: jullie moeten maar bidden, want die anderen kunnen niet bidden. Israël is de stem van de wereld. We gaan het in deze serie ook nog hebben over de plaats van Israël in het plan van God en nu zitten we er eigenlijk al middenin. Israël is de stem van de wereld. Als je dát nu als basisgedachte vasthoudt, ben je al een heel eind op weg. Jakov Gordin was van oorsprong een Russische Jood. Hij heeft de ballingschap wel aan de lijve ondervonden. Hij is in zijn leven driemaal in ballingschap gegaan. Hij weet dus wel wat het is, als je steeds merkt, dat de weg weer wordt afgesloten. Van Gordin kun je met recht zeggen, dat hij ook vaak als een leeuwerik in een kooi zat. Gordin werd geboren in 1896; een paar jaar na de Russische revolutie moest hij uit Rusland vluchten. Hij komt dan in Berlijn terecht, waar hij gaat studeren en later ook les geven. Als het bewind van Hitler opkomt, moet hij voor de tweede keer in zijn leven vluchten. Hij komt dan in Parijs terecht, waar hij weer docent wordt. Als hij een jaar of vijftig is, wordt hij ernstig ziek en komt in een ziekenhuis in Portugal terecht. Als dan de verpleegsters bij zijn bed komen, kan hij met moeite nog wat woorden uitbrengen en zegt: ‘Sono Hebreo’, ik ben een Hebreeër. Ook al heeft hij dan driemaal ballingschap ervaren, hij wist waar hij thuishoorde. Jakov Gordin heeft een prachtige studie geschreven over de ballingschap. Hij zegt daarin onder andere: de roeping van Israël is om stem te zijn. Israël is de stem van God. Israël heeft de taak om zijn stem te laten horen. In dat verband trekt hij de vergelijking met Jakob en Esau. Esau ging jagen; Esau ging ook van alles bouwen. De blinde vader Isaak sprak indertijd die wonderlijke woorden: “De handen zijn Esaus handen, maar de stem is Jakobs stem”.
En dan zegt Gordin: dat is nu het geheim van heel de wereldgeschiedenis. De handen zijn altijd de handen van Esau; Esau werkt met zijn handen. Die handen van Esau hebben altijd maar weer gejaagd. ‘k Heb gejaagd, wel jaren lang. Die handen van Esau hebben van alles gebouwd: wolkenkrabbers, fabrieken, kazernes, bunkers, de handen van Esau hebben enorm veel tot stand gebracht. Maar de stem is Jakobs stem. Want de roeping van Jakob, van Israël is, om stèm te zijn: bidden, Torah lezen, roepen, zingen. Want dat kan Esau niet: Esau kan niet bidden. Waar zou Esau een gebed vandaan moeten halen? Het bidden is hem nooit geleerd. Hij moest zó veel bouwen en hij moest zoveel van de grond zien te krijgen. In dit verband moet je niet naar de zichtbare werkelijkheid, het hedendaagse Israël kijken, naar de dingen van de dag. Een mens of een volk kan wel eens in zo’n sterke mate in pijn en moeite zijn, dat je zelf niet meer ziet wat je doet. Ook een ander ziet niet meer wat je doet. Dan krijg je een vertekend beeld; dat is dan vaak de pijn van de geschiedenis. Dan heb je die beslagen spiegel. Iemand heeft eens gezegd: Israël was in het Beloofde Land nog in ballingschap.
Dat is ook met het tegenwoordige volk Israël het geval: je kunt wel in het Beloofde Land zitten, maar toch ben je niet thuis.
Comments (0)