Zonde is een afwijking

Zonde is een afwijking

Door dr. K.D Goverts

Er wordt wel gezegd: ja, dat is nu eenmaal ‘de oude Adam’ in ons. ‘De oude Adam’ is geen bijbelse uitdrukking. En zeker niet de gedachte dat we allemaal ergens in ons een oude Adam hebben. Dus zonde is een afwijking. Het is een afwijking; het hoort er niet bij. Het is een karikatuur, het is een mis­vorming. Je zou letterlijk vanuit het Hebreeuwse grondwoord kunnen zeggen: Zonde is ontsporing, uit het spoor raken. En daarmee belijdt het bijbelse denken, het oer-Hebreeuw­se denken, dat de mens van huis uit bij God hoort. Dus bekering bete­kent dat je weer terugkomt bij je oorsprong. ‘Je bekeren’ is dat je weer thuiskomt, weer terug bij waar je eigenlijk hoort. Ze zijn ‘ontaard’. In diezelfde Psalm 14 staat ook een markante uit­spraak, daar begint deze Psalm mee:  “De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God” {Ps.14:1}. ‘En Elohim’ – er is geen God. Let erop, dat hij zegt: ‘in zijn hart’. Het Hebreeuws heeft namelijk geen woord voor ‘denken’. Wij zouden dus zeggen: “De dwaas denkt: Er is geen God”

De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God

Maar als hij dat zegt in zijn hart, dan betekent dat tegelijk ook, dat dit zijn planning bepaalt, de koers van zijn leven. Je hart is je lef (lebh), je planning. Met je hart maak je plannen. Met je hart bepaal je de koers van je leven. Dus als hij in zijn hart zegt, dat er geen God is, dan betekent dat niet dat hij een atheïst is. In Psalm 14 gaat het niet over keurige, vriendelijke, beleefde, humane athe­­ïs­­ten, die op de vraag: Geloof je dat er een God bestaat, zeggen: Ik zou het niet weten, nooit van gehoord. Ik ben agnost. Ik weet dat alle­maal niet of er verder nog iets is achter het plafond. Die mens in Psalm 14 is echter geen atheïst, want als hij zegt: ‘er is geen God’, dan is hij bezig het bestaan van God te ontkennen en dat is wat an­ders. Dat ontkennen van God wil hij doen met heel zijn manier van leven, dus dat hij zijn kop er dwars tegenin gooit. Hij heeft dus handen vol werk om het bestaan van God te loochenen. Het is zwaar werk om, terwijl je aan alle kanten geconfron­teerd wordt met de aanwezigheid van God, jouw stand­­punt vast te houden en te zeggen: Hij is er niet, Hij is er niet, Hij is er niet. Net als dat kind dat ergens op zolder zit en maar zegt: Ik ben niet bang in het donker, ik ben niet bang in het donker. Dit wordt dus een gevecht tegen de feiten. Vandaar dat die mens uit Psalm 14 ook doodmoe zal worden. Vooral als je daarbij in Psalm 12 leest: “De goddelozen draven rond, terwijl snoodheid bij de mensenkinderen het hoofd opsteekt” {Ps.12:9}. Dus dan worden ze helemaal bekaf. De zondaar heeft het zwaar, want hij moet constant vechten tegen zijn ei­gen hart en tegen alle blijken van Gods presen­tie. De zondaar heeft daar een zware dobber aan, want dan denk je: het is een hele prestatie om die ont­kenning járen vol te houden, dat is geen kleinigheid. Dus het gaat hier niet over de atheïst, maar over de mens die met heel zijn leven er tegenin gaat, die zich verzet tegen de aanwezigheid van God.

Zonde is tegen-natuurlijk

Zonde is je doel missen. Zonde is dus tegen-natuurlijk. Het hoort niet bij de natuur van de mens. Het is tegen-natuurlijk. Want in elk mens leeft de drang naar contact. Ja, de mens is van huis uit een sociaal wezen, dus om dat allemaal af te snijden, is op zìch al een hele worsteling. Een mens kan niet alleen zijn. En schuld kan een mens kráken. Een mens kan zijn hele le­ven vechten tegen de negatieve aspecten, soms tevergeefs.

Een loodzwaar besef van schuld

En daar komt dan nog bij, dat mensen vaak door een bepaalde vorm van onderricht een loodzwaar besef van schuld hebben gekregen: Ja, maar ik doe altijd te weinig en ik doe het nooit goed genoeg. Ik schiet te­kort, ik haal het niet, ik ben een waarde­loos mens. Strenge normen als een tirannie van de ene ge­nera­tie overgebracht op de andere. Een schrik­bewind; alle levens­geluk ka­pot gewreven door dat verdoemende besef: Ik ben een waardeloos mens. Zo kan een mens lamgelegd worden. Echte schuld is een tekort in het ge­­ven van liefde. Bij echte schuld is ook altijd bevrijding mogelijk, een nieuw begin. Dat is het geheim van de verge­ving. Mensen die zichzelf ho­peloos voelen, mensen die alle houvast kwijt zijn en met een kaal­ge­pikte nek rond­lopen, mogen bij Jezus opnieuw beginnen en mogen luis­teren naar die an­de­re stem, die zegt: “Kom tot Mij als je vermoeid en be­last bent” {Matt.11:28}.